
Başlıklar
1. İyi bir aydınlatma
2. Ev içindeki engeller ve gürültü
3. Zemin güvenliği
4. Renk kontrastları
5. Etiket ve işaretler
6. Demans hastası için ev eşyaları
Ev ortamının düzenlenme biçimi demans hastasının günlük yaşamını oldukça etkileyebilen bir faktördür.
Hafıza kaybı, akıl karışıklığı ve yeni bilgileri öğrenme zorluğu gibi septomları yaşayan demans hastasının nerede bulunduğunu, eşyaların yerlerini ve eşyaların nasıl kullanıldıklarını unutma eğilimi olabilmektedir.
Kişiye rahatsızlık vermemek ve kendisini yabancı bir ortamda hissetmesini engellemek adına yaşam alanındaki değişikliklerin aniden ve yoğun bir şekilde gerçekleştirilmemesi gerekir. Ancak kişinin evinde bağımsız bir şekilde yaşamasını kolaylaştırmak için yine de bazı değişikliklerin yararı olacaktır.

İyi bir aydınlatma
Bilinen ve basit bir olgu olsa da iyi bir aydınlatmanın demans hastaları ve yaşlı bireyler için ne kadar önemli olduğu tekrar tekrar vurgulanmalıdır. İyi bir aydınlatma her şeyden önce kişinin rahat hareket etmesini sağlar ayrıca kaza risklerini önemli ölçüde azaltır.
Evin içindeki parlama yapan noktaları, gölge alanlarını ve yansımaları mümkün oldukça azaltmak gerekir.
Mümkünse ev içi aydınlatmanın doğal bir ışık olması tercih edilmelidir. Perdelerin gündüz açık kalmaları, dışarıdan gelen ışığı gereksiz engeller tarafından engellenmemesi önemlidir.
Aydınlatma tuvalet ve merdiven gibi alanlarda daha da önemlidir. Işık düğmelerinin erişilebilirliği kolay olmalı hatta gereken durumlarda kişiyi algıladığı zaman devreye giren sensörlü düzenekler tercih edilmelidir.
Demans genelde yaşı ileri kişilerde daha sık görüldüğünden hazırlıklı olmak için yaşlı bireylerin düzenli olarak göz muayenelrinin yapılması faydalı olacaktır.
Ev içindeki engeller ve gürültü
Halı, kilim gibi yer örtüleri hareket halindeki kişi açısından zorluk oluşturabilmektedir. Ayrıca yer zeminin lamine ve vinil olması demans hastası işitme cihazı kullanıyorsa fazlasıyla gürültülüdür.
İzlenmeyen televizyonun açık bırakılmaması da ev içindeki yorucu fon gürültüsünü dindirmenin etkili bir yoludur.
Demans hastasının, işitme cihazı kullanıyor olsa da, düzenli olarak otoskopik yani kulak muayenesinin yapılması gerekir.
İşitme ve görme yetilerindeki sorunlar demans hastalarının yaşamlarını önemli ölçüde zorlaştırmaktadırlar.
Zemin güvenliği
Yerdeki küçük halı ve kilim gibi yer sergilerinin bir kötü tarafı da kimi demans hastalarının bunların üzerlerine basılmaması gereken nesneler olduklarını düşünmeleridir. Bu tip nesneler hastaların aklını karıştırabilmektedir.
Zeminin parlak ve yansıtma özelliği olması da hastanın yerin ıslak olduğunu düşünmesine yol açabilmektedir. Islak zemin üzerinde yürüdüğünü sanan kişi hem daha zorlanarak yürür hem de gereksiz yere tedirgin olur.
İdeal zemin rengi duvarlarla kontrast oluşturacak mat bir renktir. Çimen zannedilebilecek yeşil tonları ve su birikintisi izlenimi oluşturacak mavimsi renklerden kaçınmakta fayda vardır.
Renk kontrastları
Demans renklerin seçilmesi ve birbirlerinden ayrıştırılmalarını zorlaştırabilir. Bu karışıklığı önlemek için
• Zemin ile duvar renklerinin kontrast renkler olması
• Sandalye, yatak gibi mobilyaların ve döşemelerin zemin ve duvra renklerinden farklı koyu renklerde olması
• Kapı ve korkulukların kontrast oluşturması
• Tuvalet oturağının banyodaki diğer renklerden farklı bir renkte olması
• Tabak çanakların masa ve masa kıyafetlerinden farklı bir renkte olması
• Baskın motifler ve koyu çizgiler akıl karışıklığına yol açabileceğinden kullanılmamalarında yarar vardır.
Aynalar demans hastasının aklını karıştırabilmektedirler. Evdeki aynaları kaldırabilir ya da üzerlerini örtebilirsiniz. Hasta ayna yansımasında kendisini tanıyamayabilmektedir. Bu kişinin hem gereksiz yere stres olması hem de huzurunun kaçmasına yol açar.
Aynı sebepten ötürü akşam perdelerin kapatılması camlardaki yansımaların önlenmesi açısından önemlidir.
Ev içinde etiket ve işaretler
Ev dolap kapaklarına ve kapılara etiket ve işaretler yerleştirmek demans hastasının günlük yaşamını oldukça kolaylaştırmaktadır.
Tuvalet kapısına asılacak bir “tuvalet” ikonu ya da yatak odası kapısına yerleştirilecek bir “oda” amblemi gibi... Seçilecek işaretlerin
• Basit ve anlaşılır olması
• Hem yazılı hem de ikonografik olması ve renklerinin yapıştırıldıkları zeminden farklı bir renkte olması
• Yaşlı bireylerin boylarının görece kısa olduğu göz önüne alınarak alçak bir yüksekliğe asılmaları gerekir.
Çekmecelere ve dolap kapaklarına içlerindeki muhtevItın bir görselini yapıştırmak faydalı olacaktır. Örneğin çatal bıçak çekmecesinin üzerine çatal bıçak fotografı asmak günlük yaşamı bir hayli kolaylaştırıcı bir çözümdür.
İmkan varsa şeffaf dolap kapakları tercih edilmelidir.
Demans hastası için ev eşyaları
Ev içerisinde özel olarak demans hastaları için tasarlanmış bazı nesneler kullanabilinir.
• Büyük ebatlı saati, gün ve tarihi göstren dijital duvar saatleri
• Geniş düğmeli ev telefonu
• İlaç saatinin geldiğini ya da kapının kilitlenmesi gerektiğini hatırlatan otomatik alarmlar
Ev içerisindeki mobilyaların sivri köşeli değil ama yuvarlak ve sabit olmalarında yarar vardır. Mobilya yüksekliklerinin de elbette uygun olması gerekir.
Bahçe ve dış mekan
Evden dışarı çıkarak temiz hava almak demans hastaları için de iyi bir aktivitedir. Ancak burada bazı hususlara dikkat etmek gerekir:
• Bahçe yolunun düz ve güvenli olması
• Ayağa takılacak nesnelerin bulunmaması
• Dış mekanda oturarak dinlenmeyi sağlayacak düzenekler olması
• Yeterli bir dış aydınlatmanın bulunması