top of page

Bitkisel takviyeler ne kadar yararlı?

Yazıda değinilen başlıklar:

1. Bitkisel takviyeler yararlı mı?
2. Bitkisel takviyelerin olası yan etkileri
3. Bitkisel ilaç kullanmadan önce ne yapmalıyız?

Bitkisel takviyeler hem yetişkinlerin hem de çocukların yaygın olarak kullandıkları ürünlerdir. Oysa bu “gıda takviyelerini” kullanırken bunların konvansiyonel tıbbi süreçlerden geçmediğini aklımızda tutmamızda fayda vardır. Bu ürünlerin üreticileri ürünlerinin etkisini kanıtlamak zorunluluğuna tabi olmadan ürünlerini piyasaya ve nihayi kullanıcılara kolayca pazarlayabilmektedirler.

background_evde_bakim_art_edited.jpg

İlgili kurumlar

Çifçideneve

Çifçideneve

Biolab

Biolab

MGS

MGS

İlgili diğer yazılar

Evde Bakım hizmeti veren hemşire kimdir?

Evde Bakım hizmeti veren hemşire kimdir?

Besin değerleri ve işlevleri

Besin değerleri ve işlevleri

Can dostu, yol arkadaşı, refakatçi evcil hayvan

Can dostu, yol arkadaşı, refakatçi evcil hayvan

Bitkisel takviyeler yararlı mı?


Kısaca özetlemek gerekirse, bitkisel takviyelerin yararlarından kesin olarak söz edebilmek için elimizde yeterli ölçekte ve sayıda araştırma bulunmamaktadır. Bitkisel takviyeler yüksek standartlarla yürütülen test aşamalarından nadiren geçmektedir. Şimdiye kadar yalnızca yaban mersininin kadınlarda idrar yolu enfeksiyonunu önlemede yararlı olduğu bilimsel olarak ispatlandı. Yaygın olarak kullanılan hiçbir diğer bitkisel takviyenin etkisi somut anlamda kanıtlanmış değildir. Örneğin yaygın olarak kullanılan St John’s wort sıvı ekstratının hafif ve orta şiddetli depresyona iyi geldiği iddiası halen kanıtlanmamış bir iddiadır. Soğuk algınlığı tedavisi için ekinezyanın etkisi için de aynı şey geçerlidir. Herhangi bilimsel bir kanıt söz konusu değildir. Aynı şekilde fiziksel ve bilişsel performansı güçlendirdiği iddia edilen ginseng’in etkisi de şüphelidir. Ginkgo biloba hafızayı ve bilişsel performansı kuvvetlendirdiği iddiasıyla pazarlanmış ve piyasaya sürülmüştür ancak elimizde bu iddiayı doğrulayacak somut, bilimsel veri yoktur. Sarımısağın kolesterol seviyesini düşürdüğü, hipertansiyona iyi geldiği ve kardiyovasküler riski azalttığı da bu tip kanıtlanmamış iddialardandır. Yine aynı şekilde zencefilin bulantıyı geçirdiği ya da soyanın menopoz belirtilerine iyi geldiği bu tip kanıtlanmamış varsayımlar için birer örnektir.


Bitkisel takviyelerin olası yan etkileri


Bitkisel gıdalar doğal oldukları algısı sayesinde güvenli ürünler olarak düşünülmektedir. Ancak alerjik reaksiyonlar, cilt döküntüsü, astım, baş ağrısı, kusma ve ishal gibi yan etkileri olabilmektedir. Ayrıca bazı ağır yan etiler de gözlemlenmiştir. Söz gelimi kava kava’nın hepatotoksisite yani karaciğer zehirlenmesine ve başka bitkisel takviyelerin de ölüm riski içeren anafilaktik durumlara yol açtığı kayıtlara geçmiştir. Bitkisel takviyeler aynı zamanda kullanılmakta olan konvansiyonel ilaçların etkisini de saptırabilmektedirler. Örneğin yaban mersinini ve ginkgo bilobayı aspirin gibi kan seyreltici ilaç kullananların dikkatle alması gerekmektedir. St John’s wort da doğum kontrol hapları, antidepresanlar ve HIV ilaçları gibi birçok ilacın etkisini değiştirmektedir. Bunların yanı sıra birçok bitkisel ilacın aktif maddesinin tanınmadığı ve bunların birtakım zehirlenmelere yol açtığı unutulmamalıdır.


Bitkisel ilaç kullanmadan önce ne yapmalıyız?


Öncelikle doktorunuzla söz konusu bitkisel ilacın olası yan etkileri ve kullanmakta olduğunuz diğer ilaçlarla nasıl bir etkileşime girme riski olduğunu görüşmeniz sağlıklı olacaktır. Özellikle yaşlı bir yetişkinseniz bitkisel ilaçların bedeninizden çıkma hızı yavaşlamış olabilmektedir. Bu da elbette olası risk faktörlerini daha da arttırmaktadır. Eğer bir bitkisel ilaç kullanıyorsanız beklenmedik herhangi bir rahatsızlığın, size olumsuz gelen bir hissin kullandığınız bu bitkisel takviyeyle ilişkili olabileceğini aklınızda tutun ve gözlemlediğiniz semptomları doktorunuza anlatın. Çocukların, hamile kadınların, emziren ve hamile kalmak isteyen kadınların bitkisel ilaç kullanmamasında fayda vardır. Bitkisel ilaçlar ne hamile kadınlarda ne de çocuklarda test edilmiş değillerdir.

bottom of page